Nhiều người có suy nghĩ rằng biết được càng nhiều kiến thức thì càng tốt, và điều này sẽ đưa bạn đến thành công nhanh hơn. Tuy nhiên, có một tin vui cho bạn đây: Trong thời đại ngày nay, việc “không biết hết tất cả mọi thứ”, hay nói đúng hơn: “chỉ tập trung toàn lực vào một lĩnh vực nhất định” thực ra lại là lợi thế lớn cho bạn.
Thư viện Quốc hội Mỹ (Library of Congress) là thư viện lớn nhất thế giới với lượng kiến thức khổng lồ về tất cả các lĩnh vực của nhân loại. Nếu muốn đọc được hết số sách chứa trong thư viện này, bạn sẽ cần tới 150.000 năm, trong đó mỗi ngày đọc ít nhất từ 2-3 cuốn sách. Hơn nữa, thế giới không ngừng phát triển, các phát hiện mới đóng góp cho kiến thức của nhân loại ngày một tăng lên theo cấp số nhân. Như vậy rõ ràng, cho dù có dành cả đời người để học, để đọc thì việc tiếp thu tất cả kiến thức về thế giới và con người là không thể. Tuy nhiên trong thế giới ngày nay, chìa khóa thành công thực ra lại không phải là biết tất cả mọi thứ, hay thậm chí biết nhiều thứ. Chìa khóa thành công là tập trung vào chỉ một hoặc một số lĩnh vực nhất định.
Mỗi con người trong chúng ta thông qua nền tảng gia đình, nền tảng giáo dục, bối cảnh xã hội, tính cách, sở thích, thói quen cá nhân, trải nghiệm trong công việc và cuộc sống… sẽ tự xây dựng cho mình khối lượng kiến thức riêng về những lĩnh vực khác nhau. Và nhà đầu tư thiên tài Warren Buffett đã cho rằng: chúng ta nên tập trung không ngừng nghỉ vào những lĩnh vực mình đã biết này. Thông qua lá thư gửi cho các cổ đông của mình vào năm 1996 tại Berkshire Hathaway, ông lần đầu tiên đề cập tới khái niệm ‘Vòng tròn Năng lực” (Circle of Competence) để giúp các nhà đầu tư có những quyết định đầu tư đúng đắn. Trong đó, ông viết:
“Bạn không cần phải là chuyên gia về tất cả các lĩnh vực, hay thậm chí là nhiều lĩnh vực. Bạn chỉ cần có khả năng đánh giá các lĩnh vực nằm bên trong Vòng tròn Năng lực của mình. Độ lớn của Vòng tròn không phải là vấn đề quan trọng. Nhưng nhận biết đâu là giới hạn của Vòng tròn, lại đặc biệt cần thiết”.
Khái niệm “Vòng tròn Năng lực” của Buffet ngày nay đã vượt ra bên ngoài lĩnh vực đầu tư tài chính và được áp dụng rộng rãi vào nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống.
“VÒNG TRÒN NĂNG LỰC” LÀ GÌ?
Vòng tròn Năng lực hiểu một cách đơn giản là những lĩnh vực, kiến thức và kỹ năng mà bạn biết rất rõ, thực hiện thành thạo. Hay nói cách khác, những thứ bạn có thể liệt kê ở bên trong Vòng tròn Năng lực là những thứ bạn cảm thấy thoải mái khi tiếp xúc, học hỏi, và trở nên giỏi giang, điêu luyện qua quá trình luyện tập. Khi tập trung vào những lĩnh vực đã biết này, bạn sẽ có được tối đa lợi thế cạnh tranh bởi đây là vùng thế mạnh của bạn.
Vòng tròn Năng lực đối với mỗi người là khác nhau, phụ thuộc vào nền tảng gia đình, xã hội, trình độ học vấn, kinh nghiệm làm việc, kinh nghiệm sống…. Ví dụ, một bác sĩ tốt nghiệp đại học y có chuyên môn trong lĩnh vực y học, chăm sóc sức khỏe hay dược học, thì anh ấy có thể coi đây là vùng bên trong Vòng tròn Năng lực của mình. Tuy nhiên, gia đình anh ấy có truyền thống làm việc trong ngành ngân hàng, và anh thu thập được một lượng kiến thức tốt về lĩnh vực này thông qua nền tảng gia đình, thì lĩnh vực ngân hàng cũng sẽ nằm bên trong Vòng tròn năng lực của anh. Như vậy có thể thấy, Vòng tròn Năng lực không chỉ giới hạn trong những kiến thức nghề nghiệp mà bạn được học trên trường, nó còn là tập hợp những kiến thức đến từ trải nghiệm sống, sở thích, sở trường, năng khiếu của bạn.
Tuy nhiên, điều cần lưu ý là bạn phải xác định đúng những gì nằm bên trong Vòng tròn Năng lực, tức là những gì bạn thực sự giỏi, có kiến thức sâu sắc. Như Buffet đã nhấn mạnh, bạn cần nhận ra đâu là giới hạn của mình. Trên thực tế, nhiều khi chúng ta dễ rơi vào trạng thái đánh giá không đúng thực lực của bản thân, và có những lĩnh vực chúng ta nghĩ là mình biết nhưng thực ra lại không biết rõ. Đây là vùng nguy hiểm bởi rủi ro có thể đến bất kỳ lúc nào.
NHẬN DIỆN “VÒNG TRÒN NĂNG LỰC” CỦA BẠN
Hãy dành một chút thời gian để tự nhìn nhận bản thân và tạo nên một Vòng tròn Năng lực của bạn theo những bước sau đây:
- Hãy lấy một tờ giấy và vẽ vào chính giữa một Vòng tròn lớn.
- Hãy lấy một tờ giấy khác và liệt kê tất cả những kiến thức, kỹ năng mà bạn có được thông qua trải nghiệm, sở thích, năng khiếu cá nhân.
- Trong tờ giấy thứ hai, hãy khoanh tròn vào chỉ những kiến thức, kỹ năng mà bạn cảm thấy đã hiểu rõ, có sự thành thạo và cảm thấy tự tin trong những lĩnh vực này.
- Hãy viết lại những kiến thức, kỹ năng mà bạn đã khoanh tròn ở tờ giấy thứ hai vào bên trong Vòng tròn ở tờ giấy thứ nhất. Đây chính là các thế mạnh mà đã phát triển được cho tới thời điểm hiện tại.
- Hãy viết những kiến thức, kỹ năng còn lại mà bạn chưa thành thạo hay cảm thấy khó khăn, không thoải mái khi tiếp xúc ở bên ngoài Vòng tròn. Đây chính là những điều bạn nghĩ rằng bạn biết, nhưng bạn không thực sự biết rõ.
Việc hiểu và xác định được Vòng tròn Năng lực sẽ giúp bạn tránh được những rủi ro, nắm bắt các cơ hội để phát triển và học hỏi từ những người xung quanh.
VÌ SAO BẠN NÊN ĐẦU TƯ VÀO BÊN TRONG “VÒNG TRÒN NĂNG LỰC”?
“Tất cả mọi người đều có những Vòng tròn Năng lực khác nhau. Điều quan trọng không phải là Vòng tròn của bạn lớn tới mức nào. Điều quan trọng là tập trung vào những thứ bên trong Vòng tròn của bạn.”
– Warren Buffett
Thời gian là thứ duy nhất công bằng của tạo hóa. Do vậy, những người biết đầu tư thời gian của mình một cách thông minh sẽ thu được nhiều lợi ích nhất và tiến xa hơn rất nhiều. Với số thời gian đang có, nếu bạn sử dụng để đầu tư vào cùng lúc nhiều lĩnh vực, nhiều mục tiêu khác nhau, thì có nghĩa là thời gian của bạn bị phân tán. Khi đó, mỗi lĩnh vực thực ra chỉ được bạn quan tâm trong thời gian ngắn. Về lâu dài, bạn có thể thấy mình biết nhiều thứ, nhưng lại không trở nên vượt trội ở một lĩnh vực cụ thể nào. Còn nếu như cũng với số thời gian đó, bạn tập trung toàn lực vào chỉ một hoặc một vài lĩnh vực thuộc vùng thế mạnh của mình, thì bạn sẽ dễ dàng gặt hái được thành công.
“Tôi không phải là thiên tài. Tôi chỉ thông minh ở một số lĩnh vực – nhưng tôi lựa chọn tập trung vào những lĩnh vực đó”
– Tom Watson Sr., Chủ tịch của IBM
Như vậy, sau khi đã nhận diện được những thứ ở bên trong Vòng tròn Năng lực, điều bạn cần làm là tập trung đầu tư thời gian vào những lĩnh vực, kiến thức, kỹ năng mà mình vốn có lợi thế này. Hãy tưởng tượng nếu bạn đang chơi một trò chơi mà đối thủ của bạn là người có thế mạnh, còn bạn không có hoặc ở vị thế yếu hơn, bạn sẽ dễ có khả năng thua cuộc. Ngược lại, nếu bạn là người có thế mạnh, bạn biết những điều người khác không biết hoặc mất nhiều thời gian để học hỏi, thì bạn sẽ là người thắng cuộc. Hãy nhớ rằng: Bạn cần phải chơi ở bên trong Vòng tròn Năng lực của mình.
Ví dụ: Nếu một ngày bạn muốn trở thành cầu thủ bóng đá giỏi nhất thế giới, bạn có thể bắt đầu thử luyện tập bóng đá và rồi phát hiện ra có rất nhiều người có năng lực hơn mình. Như vậy, có lẽ mục tiêu bạn đặt ra hơi thiếu tính thực tế. Tuy nhiên, nếu bạn đang có thế mạnh trong kỹ năng giao tiếp, thuyết phục và bạn muốn trở thành một chuyên viên kinh doanh giỏi nhất của một công ty, thì bạn hoàn toàn có khả năng. Đây là một mục tiêu có thể thực hiện được. Để đạt được mục tiêu, bạn sẽ cần nhiều sự nỗ lực, sự cố gắng, sự kiên trì và cả trí thông minh. Nhưng sau một thời gian, bạn dần dần có kiến thức về tâm lý khách hàng, kiến thức về kinh doanh, nâng cao khả năng giao tiếp tinh tế và khả năng thuyết phục khéo léo, cuối cùng bạn sẽ hoàn thành được mục tiêu. Tương tự như vậy, bạn sẽ thấy có những người không thắng nổi một ván cờ vua, hay chơi giỏi một môn thể thao, hay đạt được thành tích học tập nổi bật, nhưng vẫn có được vị thế cao trong cuộc sống bằng cách từ từ phát triển bên trong Vòng tròn Năng lực của mình.
‘VÒNG TRÒN NĂNG LỰC’ CÓ THỂ ĐƯỢC MỞ RỘNG KHÔNG?
Câu trả lời là có. Nếu như Vòng tròn Năng lực của bạn vẫn còn nhỏ, theo thời gian bạn có thể mở rộng sang các lĩnh vực, kỹ năng, kiến thức liên quan tùy theo trải nghiệm và mục đích của bạn. Tuy nhiên, sự mở rộng này nên diễn ra một cách từ từ, từng chút một vì bạn cần đầu tư thời gian phát triển những thứ vốn đã ở bên trong Vòng tròn Năng lực. Cách đơn giản nhất để mở rộng Vòng tròn là thông qua việc đọc sách mỗi ngày, quan sát môi trường xung quanh và học hỏi kinh nghiệm từ người khác.
Ví dụ, Vòng tròn Năng lực của bạn gồm có kiến thức chuyên môn về Kiến trúc. Tuy nhiên, bạn nhận thấy sự cần thiết của việc có được khả năng ngoại ngữ để có cơ hội việc làm tốt hơn. Do vậy bên cạnh việc tiếp tục phát triển năng lực chuyên môn, bạn quyết định mở rộng Vòng tròn của mình bằng việc mỗi ngày dành ra 1 tiếng để học ngoại ngữ, ví dụ như Tiếng Anh. Theo thời gian, bạn sẽ có được năng lực Tiếng Anh tốt và lúc này bạn có thể đưa Tiếng Anh vào bên trong Vòng tròn Năng lực của mình. Vòng tròn của bạn đã được mở rộng. Bạn có thể áp dụng cách làm này đối với nhiều kỹ năng, kiến thức khác, nhưng luôn nhớ rằng sự mở rộng cần diễn ra từng chút một, và những gì bạn đang có bên trong Vòng tròn vẫn là điều cần tập trung nhiều nhất.
Thành công là dành cho tất cả mọi người, nhưng chỉ khi bạn biết đầu tư vào đúng chỗ và đúng cách. Nếu bạn muốn có được sự thành công trong cuộc sống, điều quan trọng là cần phải xác định được giới hạn Vòng tròn Năng lực của mình, và chỉ tập trung vào những thứ ở bên trong Vòng tròn. Qua thời gian, bạn có thể nỗ lực để mở rộng Vòng tròn Năng lực tùy thuộc vào trải nghiệm, mục đích và khả năng của bạn, nhưng đừng bao giờ tự lừa dối bản thân về vị trí mà bạn đang đứng ngày hôm nay. Tránh nhầm lẫn giữa những thứ bạn thực sự biết và những thứ bạn nghĩ mình biết nhưng không biết rõ. Hãy thoải mái khi trả lời: “Tôi không biết”.
